Larenks Kanseri – Gırtlak Kanseri Tedavisi

Gırtlak kanseri, çoğu zaman tedavisi mümkün bir hastalıktır.

Prof. Dr. Çetin Vural
KBB Hastalıkları & Baş ve Boyun Cerrahisi Uzmanı

Gırtlak, kıkırdaklar tarafından çevrelenmiş bir organdır. Sesin oluşumunu sağlayan ses telleri de bu kıkırdakların içerisinde bulunmaktadır. Gırtlakta gelişen kanserler vücudun pek çok yerindeki kanserlerle kıyaslandığında kendine özgü kimi olumlu özelliklerinden söz edilebilir.

Bunlardan belki en başta geleni belirtilerin genellikle erken ortaya çıkmasıdır. Örneğin ses teli üzerinde 1-2 mm kadar küçük bir tümör, seste çok belirgin değişikliklere yol açar ve bu da hastaya hekime başvurması için önemli bir uyarı görevi görür.

Ayrıca tümör ilerlediğinde, gırtlağı çevreleyen kıkırdaklar, çoğu kez boynun ve vücudun diğer organlarına yayılımın önünde ciddi bir engeldir. İleri evre bir tümörde bile uzak organlara sıçrama yoksa, cerrahi olarak boyun lenf bezelerinin temizlenmesi (boyun disseksiyonu) ve gırtlağın tamamiyle çıkartılması (total larenjektomi) , hastalığın tümüyle vücuttan uzaklaştırılmasını sağlayabilir.

Gırtlak kanserinin tanısını koyma görevini her zaman kulak burun boğaz hekimleri (özellikle baş-boyun cerrahisinde deneyimli) üstlenir. Tedavi ve tedavi sonrası takipte de en önemli rol çoğu kez kulak burun boğaz hekimine aittir.

Erken evre tümörlerde cerrahi ya da radyoterapi çoğu kez tek başlarına yeterli olmaktadır. Ancak ileri evre tümörlerde hastanın tedavisi ve tedavi sonrası takibi kulak burun boğaz, radyasyon onkolojisi (radyoterapi söz konusu olduğunda) , medikal onkoloji (kemoterapi söz konusu olduğunda) ve kimi zaman radyoloji (tanı ve takip aşamasında) uzmanı hekimlerin yer aldığı bir takım tarafından yapılmaktadır.

Bazen bu hekimler; patoloji, nükleer tıp gibi başka branşlardan uzmanların da katılımıyla tümör konseyi adı verilen toplulukta hastanın hikayesini, muayene bulgularını, radyolojik görüntüleme bulgularını, tümörün tipi ve uzanımını/yayılımını kendi aralarında değerlendirip tartışarak hasta için en uygun tedavi planını oluşturmaya çalışırlar.

Tedavi sırasında veya sonrasında oluşabilecek sorunlarla başa çıkmak için hemşireler, diş hekimleri, beslenme uzmanları, psikiyatri uzmanları, konuşma ve yutma terapisi uzmanları ve algoloji (ağrı tedavisi) uzmanları da devreye girebilmektedir.

Gırtlak kanseri tedavisinde hangi yöntemler kullanılır?

Vücudun pek çok yerindeki tümörlerin tedavisinde olduğu gibi gırtlak tümörlerinin tedavisinde kullanılan yöntemler temel olarak 4 başlıkta incelenir:

• Cerrahi tedavi
• Radyoterapi
• Kemoterapi
• Hedefe yönelik tedavi

Bu yöntemlerden ilk ikisi erken evre tümörlerde tek başlarına yeterli olabileceği gibi, ileri evre tümörlerde birlikte kimi zaman da yanlarında kemoterapi ve hedefe yönelik tedavi yöntemlerinin yardımcı olarak yer almasıyla kullanılır.

Hedefe yönelik tedavi ise, diğer kemoterapi ilaçlarından farklı şekilde etki eden bazı ilaçların vücuda verilmesi ile yapılır. Bu ilaçlar doğrudan tümör hücrelerine ulaşarak kontrolsüz çoğalmalarını engellemeyi amaçlar. Kanser tedavisinde bütün dünya ile birlikte ülkemizde de yeni uygulanmaya başlanılan bir tedavi yöntemidir.

Çok erken evre gırtlak ve ses teli tümörlerinde endo-larengeal (dışarıdan kesi olmaksızın) cerrahiler:

Tümörler söz konusu olduğunda cerrahi tedaviyle kast edilen, tümörün etrafında bir miktar sağlıklı dokuyla birlikte çıkartılması, yani vücuttan uzaklaştırılmasıdır. Tümörün, etrafındaki bir miktar sağlıklı doku ile çıkartılmasındaki amaç, geride tümör dokusunun bırakılmadığından emin olmaktır.

Kordektomi: Stripping cerrahisi için uygun olmayan, hala erken evre tanımına girse de biraz daha ileri tümörlerin tedavisinde kullanılan bir yöntemdir. Burada tümör etrafında sağlıklı dokudan bir emniyet sınırı bırakılacak şekilde ses telinin tamamı veya bir kısmı çıkartılmaktadır. Ameliyat sonrası dönemde bir miktar kalıcı ses kısıklığı olması muhtemeldir.

Lazer cerrahisi, çok erken ve erken evre ses teli ve gırtlak kanserlerinde, klasik cerrahi aletlerin kullanıldığı yöntemlere alternatif oluşturur.

Lazer;

• Klasik cerrahi aletlerdeki tekniklerde olduğu gibi ya tümörün etrafındaki sağlıklı dokudan bir sınır ile birlikte çıkartılmasında,
• Tümörün yakılarak buharlaştırılmasında kullanılır.

Larenjektomi gırtlağın bir kısmının ya da tamamının çıkartılması işlemidir. Aşağıda gırtlak kanseri tedavisinde kullanılan cerrahi yöntemler anlatılmaktadır.

Önemli Not: Bu yöntemlerden hangisinin sizin için uygun olacağına muayene bulguları, radyolojik inceleme sonuçları ve sizin genel sağlık durumunuza göre hekimleriniz karar vereceklerdir.

Vertikal Hemi-larenjektomi:

Bu ameliyatlar, tümörün ses tellerinden birini tutup gırtlağın diğer yarısının ve diğer ses telinin sağlam olduğu durumlarda uygulanır. Hastalıklı ses teli ve gırtlağın temel kıkırdağının (tiroid kıkırdak) yarısı çıkartılır. Kalan dokular onarılarak gırtlağın işlevini üstlenmesi beklenir.

Tümörün diğer ses teline doğru kısmen uzandığı durumlarda, gırtlağın temel kıkırdağının (tiroid kıkırdak) diğer yarısının bir kısmı da çıkartılabilir. Bu durumda gırtlağın yarıdan daha az kısmı ve ses telinin bir tanesinin yarısından fazlası yerinde bırakılır. Kalan gırtlağın hastanın soluk alıp vermesine ve ses çıkarmasına yetmesi beklenir.

Sonuç olarak;

Bu yöntemler erken, orta ya da bazı ileri evre larenks kanserleri için uygulanmaktadır.

Tümörün gırtlak içerisinde bulunduğu bölgeye ve yayılımına göre planlanan bu cerrahilerde iki amaç vardır:

• Tümörün etrafında sağlıklı doku sınırı ile birlikte tamamen çıkartıldığından emin olmak.
• Geride işlev görecek gırtlak bölümünü bırakmak.

İyileşme tamamlandıktan sonra, eğer açıldıysa boyun ön kısımda soluk almak için oluşturulan deliğin kapatılması ve hastanın burun ve ağız yoluyla soluması, sıvı ve katı gıdaları rahat bir şekilde yutabilmesi ve kısık sesle de olsa konuşarak kendini ifade edebilmesi hedeflenir.

Sık uygulanan kısmi gırtlak ameliyatları yukarıda özetlenmiştir. Bu yöntemlerin dışında, daha az kullanılan başka birkaç ameliyat tekniği daha vardır. Sizin için en doğru yöntemini hekiminiz muayene ve radyolojik inceleme sonuçlarına göre belirleyecektir.

Radyoterapi esas olarak ileri evre gırtlak kanserlerinde cerrahi tedaviden sonra ve onun bir tamamlayıcısı olarak yer alır. Kimi nedenlerle cerrahinin uygulanamadığı durumlarda veya hastanın gırtlak gibi önemli bir organdan yoksun kalmasını önlemek amacıyla, cerrahi tedaviye alternatif olarak ve çoğu kez de kemoterapi ile birlikte kullanılmaktadır.

Radyoterapi uygulanacak alan, verilecek doz, hastanın kaç seans radyoterapi alacağı, radyoterapi uzmanı doktorları tarafından hastalığın bulunduğu yer, evresi, yayılımı ve hastaya özgü kimi faktörler göz önünde bulundurularak kararlaştırılır.

Radyoterapi, tümör hücrelerine olduğu kadar etrafındaki sağlıklı hücre ve dokulara da zarar vermektedir. Bu zarar, tedavi sırasında ve sonrasında yan etkiler olabilmektedir.

Radyoterapinin yol açtığı sıkıntılar kimi zaman daha ciddi sorunlar olarak karşımıza çıkabilmektedir. Bu yan etkiler ve tehlikeli komplikasyonlar (tedavi şeklinin yol açtığı olumsuz sonuçlar) günümüzde kullanılan yüksek teknoloji ürünü radyoterapi cihazlarıyla oldukça azalmıştır. Ancak yan etkilerin tamamen ortadan kalkması mümkün değildir.

Özetle radyoterapi;

• Erken evre gırtlak, özellikle ses teli tümörlerinde cerrahi tedaviye alternatif olarak,
• İleri evre tümörlerde gırtlağın yerinde kalmasını sağlamak için cerrahi tedaviye alternatif olarak,
• İleri evre tümörlerde ameliyat sonrası tedavi başarısını arttırmak için ilave tedavi yöntemi olarak,

kullanılmaktadır.

• Larenks – Gırtlak Kanseri Nedir?
• Larenks – Gırtlak Kanseri Evreleri
• Larenks – Gırtlak Kanseri Tedavisi
• Larenks – Gırtlak Kanseri Ameliyatı Sonrası Süreç